دکتر جهانیان افزود: ایران هم به لحاظ جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی، و هم به لحاظ جاذبه‌های گردشگری اجتماعی، اقوام، عشایر، آداب، سنن و رسوم، آیین ها و مراسمی که در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شود، از توانمندی‌های بالقوه ای برخوردار است که باید بالفعل شوند؛ اما عوامل مختلفی در ضعف برنامه‌های جذب گردشگر کشور دخیل هستند که از آن جمله می‌توان به ضعف در زمینه تبلیغات، معرفی، بازاریابی و تعامل با سایر کشورها اشاره کرد.

وی تأکید کرد: در وهله نخست، نیازمند معرفی درست این توانمندی‌ها در عرصه ملی و بین‌المللی هستیم. در داخل کشور، بسیاری از این جاذبه‌ها کمتر شناخته شده‌اند و همین مسأله باعث می‌شود که در ایام سفرهای نوروز و در زمان اوج مسافرت‌ها، مسیرهای تکراری مانند سواحل شمال، اصفهان، شیراز یا مناطق مذهبی، با هجوم مسافر مواجه شوند، درصورتی‌که ایران به همین چند مسیر و مقصد، محدود نمی‌شود. استان‌های کردستان، همدان، لرستان، سیستان و بلوچستان، ایلام، کرمان، آذربایجان‌های شرقی و غربی دارای جاذبه های بی نظیر تاریخی، فرهنگی، طبیعی هستند که به ثبت ملی و جهانی رسیده‌اند؛ اما چند درصد ایرانیان با شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان، تخت سلیمان تکاب در استان آذربایجان غربی، چغازنیبل یا سازه‌های آبی شوشتر در استان خوزستان، گنبد سلطانیه در استان زنجان که همگی ثبت جهانی شده‌اند، آشنایی دارند؟

بالا بردن عدد گردشگر ورودی کشور، متناسب با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشور

رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: بیش از 500 هزار اثر در کشور شناسایی شده است که از این تعداد، بیش از 33 هزار اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. تقریبا در هیچ کجای دنیا، این همه تنوع و پراکندگی وجود ندارد. با استفاده از روش‌های معمول و سنتی، در کنار استفاده از فناوری های نوین باید تلاش کنیم تا ظرفیت های گردشگری کشور را به درستی در عرصه ملی و بین المللی معرفی کنیم. از این طریق می‌توانیم شاهد توزیع سفر در نقاط مختلف کشور باشیم؛ این کار علاوه بر جلوگیری از ازدحام مسافر در ایام اوج سفر در مسیرهای تکراری، به ایجاد اشتغال، توانمندسازی جوامع میزبان و محلی، و رشد و توسعه مناطق مختلف کشور کمک می‌کند.

وی افزود: در عین حال، در عرصه بین المللی، مسیر را برای ورود گردشگران خارجی هموار کرده و با بازارهای هدف در تعامل باشیم. علاوه بر حفظ بازارهای سنتی و معمول، برای بازارهای جدید نیز برنامه ریزی و بازاریابی کنیم. تقریبا بیش از 80 درصد گردشگران ورودی بسیاری از کشورها در صدر رتبه‌بندی سازمان جهانی جهانگردی (WTO)، مربوط به کشورهای همسایه است؛ بنابراین ما نیز نباید بازار کشورهای همسایه - عراق، آذربایجان، تاجیکستان، ترکمنستان، پاکستان، افغانستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس - که بیش از 85-80 درصد گردشگران ورودی کشور را تشکیل می‌دهند، از دست بدهیم. علاوه بر جذب گردشگر از کشورهای همسایه، به بازارهای جدید نیز فکر کنیم و عدد گردشگر ورودی را متناسب با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشور، بالا ببریم.

دکتر جهانیان تأکید کرد: توسعه فعالیت‌های گردشگری و جذب گردشگر خارجی باید جزو اولویت‌های دولت و دستگاه‌های متولی قرار بگیرد. این کار از طریق توسعه زیرساخت‌ها، جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، توانمندسازی جوامع میزبان و محلی، توانمندسازی بخش خصوصی فعال در این حوزه حاصل می‌شود و قطعا می‌توان به اهداف تعیین شده در افق چشم انداز کشور و برنامه‌های میان و بلندمدت دست پیدا کرد.

گردشگری، یکی از مولفه های جایگزین نفت

استادیار دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: در بحث اقتصاد مقاوتی، یکی از مصادیق بارز درون زا بودن و اتکا به منابع داخلی، صنعت گردشگری است که یکی از مولفه‌های جایگزین نفت محسوب می‌شود. از طریق بازاریابی علمی و تخصصی، معرفی ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها درعرصه داخلی و بین المللی، توسعه گردشگری در مناطق دور دست از مرکز، مناطق محروم و کمتر شناخته شده، مهیا کردن زمینه ورود گردشگران خارجی، می‌توانیم از مهاجرت روستائیان به شهرها جلوگیری کرده و از برخی آسیب ها و نابهنجاری های اجتماعی به واسطه توسعه صنعت گردشگری و ایجاد شور و نشاط در مناطق مختلف، پیشگیری کنیم.

پتانسیل ایران برای جذب گردشگران علمی

دکتر جهانیان تأکید کرد: امروزه بحث گردشگری علائق ویژه، مورد توجه قرار گرفته است؛ باید متناسب با سلیقه و علاقه‌مندی افراد، برنامه های ویژه‌ای را برای آنها طراحی کنیم. به عنوان مثال، درکنار فعالیت در حوزه گردشگری علمی- تخصصی، می‌توانیم به معرفی میراث فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی مناطق مختلف کشور بپردازیم. یکی از شاخه های گردشگری علمی، گردشگری فضا - نجوم است. گردشگری فضایی یکی از انواع گردشگری لوکس و فانتزی محسوب می‌شود که مستلزم هزینه‌های بسیار سنگین بوده و در توان همه افراد نیست. سفر به مدار زمین، ماه و حتی سیارات دیگر، نیازمند تجهیزات و فناوری های بسیار پیشرفته ای است که تنها گروه خاصی از مردم (عموما ثروتمندان) در برخی از کشورهای پیشرفته می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند.

وی افزود: در بحث گردشگری نجوم، ایران از توانمندی بالایی برخوردار است؛ رصدخانه مراغه یکی از مراکز علم ستاره شناسی جهان محسوب می شد؛ دانشمندان بزرگی مثل خواجه نصیر، ابوریحان بیرونی و خیام، دانشمندانی بودند که در این حوزه فعالیت داشتند. این‌ها همگی نشان می‌دهد که دانش ستاره شناسی در کشور ما از دوام و پایداری برخوردار است و می توانیم با یک برنامه ریزی مناسب، فراهم کردن تجهیزاتی مانند دوربین، تلسکوپ و سایر امکانات رصدی اولیه، مناطق بکری مانند کویر دامغان، کویر مرنجاب - که یکی از پتانسیل‌های بی نظی در این زمینه است - پارک ملی کویر ایران، مناطق کویری استان‌های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان، رصدخانه مراغه که به نوعی مغفول مانده است، دره ستارگان در جزیره قشم را به مناطق فعال جذب گردشگر نجوم تبدیل کنیم.

محافظت از مناطق بکر گردشگری نجوم

رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ تأکید کرد: بحث یادگاری نویسی بر روی بناهای تاریخی امروزه بسیار کاهش پیدا کرده است. لازمه این کار، آموزش به گردشگران به ویژه کودکان که اطلاع کافی از ارزش این بناها ندارند، فرهنگ سازی از طریق خانواده‌ها، جامعه، مراکز آموزشی - علمی و در کنار آن، ارائه آموزش های لازم به راهنمایان تور و راهنمایان تخصصی است. در بحث دیگر، امسال شعار سازمان جهانی جهانگردی، بحث گردشگری پایدار برای توسعه پایدار است. باید متناسب با شرایط طبیعی و مباحث حفاظتی، احیا و نگهداری، ایجاد بنا و زیرساخت‌ها در یک منطقه، به محیط طبیعی و فرهنگی منطقه آسیب نزنیم و این مسأله، وابسته به آگاهی بخشی به جوامع میزبان و محلی، راهنمایان تور و تورگردان‌ها و نهادهایی است که به دنبال فعالیت در این عرصه هستند تا کوچکترین آسیبی به محیط فرهنگی، تاریخی و طبیعی وارد نشود.

راهنمایان ژئوتوریسم

دکتر جهانیان خاطر نشان کرد: دوره تربیت راهنمایان ژئوتوریسم برای نخستین بار در سال 93 در دانشگاه علم و فرهنگ راه اندازی شد و در دل مباحث مطرح شده در این دوره، بحث نجوم و رصد ستارگان نیز مطرح شد. دانشگاه علم و فرهنگ این آمادگی را دارد که دوره های تربیت راهنمایان تخصصی نجوم را راه اندازی کند و راهنمایان گردشگری، دانشجویان یا سایر علاقه‌مندان می‌توانند در این دوره ها شرکت کرده و به عنوان راهنمای تخصصی نجوم مشغول فعالیت شوند.

منبع: سیناپرس